آرتمیس، یکی از الهههای برجسته در اساطیر یونانی، به عنوان الهه شکار شناخته میشود. یکی از نمادهای اصلی او کمان و تیرهایش هستند که به عنوان سلاح محبوبش مورد استفاده قرار میگرفتند. به همین دلیل، در هنرهای مختلف، او معمولاً با کمان همیشگیاش به تصویر کشیده شده است.
آرتمیس دختر زئوس و معشوقهاش لتو و خواهر دوقلوی آپولو است. اما برخلاف آپولو، او یک روز زودتر متولد شد و حتی در هنگام تولد، به مادرش کمک کرد تا آپولو را به دنیا بیاورد. در دوران کودکی، آنها و مادرشان توسط مار عظیم و ترسناکی به نام پایتون تعقیب شدند، اما سالها بعد، آپولو این هیولا را از بین برد.
یکی از ویژگیهای مهم آرتمیس، پاکدامنی و تعهد او به باکرگی است. او از همان کودکی، پس از مشاهده سختیهایی که مادرش برای زایمان متحمل شد، سوگند یاد کرد که تا ابد باکره باقی بماند. از آنجا که او هنگام تولد آپولو به مادرش یاری رسانده بود، زنان یونان باستان در هنگام زایمان از او طلب یاری میکردند.
پاکدامنی آرتمیس
اگرچه آرتمیس در جزیره مقدس دِلوس متولد شد، اما اقامتگاه اصلی او جنگلها و کوههای آرکادیا بود. او به عنوان الهه حیات وحش شناخته میشد و علاقه زیادی به شکار داشت. همیشه در دل جنگلها به دنبال شکاری باشکوه میگشت و گروهی از پریان جنگلی و دریایی او را همراهی میکردند. تمام همراهان او نیز باید باکره میماندند تا تصویر مقدس و پاکدامن الهه خدشهدار نشود.
روزی، در حالی که آرتمیس و پریانش در چشمهای در حال استحمام بودند، شکارچیای به نام آکتائون آنها را دید. او از زیبایی خیرهکننده الهه شکار شگفتزده شد، اما نگاه او بیحرمتی محسوب میشد. آرتمیس که نمیخواست هیچ مردی بدن برهنهاش را ببیند، آکتائون را به یک گوزن تبدیل کرد. سپس سگهای شکاری خودش را به جان او انداخت که او را دریده و نابود کردند.
این الهه به عنوان یک شکارچی ماهر، سگهای شکاری مخصوص به خود داشت که هیچ طعمهای نمیتوانست از آنها فرار کند. اما نماد اصلی او در میان حیوانات، گوزن بود. او چندین گوزن مقدس را به کالسکه خود بست و در آسمان به پرواز درآمد.
آرتمیس در جنگ تروا
در جریان جنگ تروا، آگاممنون، رهبر سپاه یونانیان، یکی از گوزنهای مقدس آرتمیس را شکار کرد و حتی ادعا کرد که مهارت او در تیراندازی از الهه شکار برتر است. این گستاخی آرتمیس را خشمگین کرد و به عنوان مجازات، بادها را متوقف ساخت و مانع حرکت ناوگان یونانیان به سوی تروا شد. برای جلب رضایت الهه، آگاممنون مجبور شد دختر عزیزش، ایفیژِنیا را قربانی کند. تنها پس از این قربانی، یونانیان توانستند به جنگ حرکت کنند.
جنبه بیرحم آرتمیس زمانی نیز دیده شد که نیوبه، زنی متکبر، ادعا کرد که فرزندانش از فرزندان لتو، یعنی آپولو و آرتمیس، زیباترند. آرتمیس و برادرش، برای مجازات نیوبه، تمام پسران او را با تیرهای دقیق خود از بین بردند.
برخی روایات حاکی از آن است که آرتمیس علاقهای خاص به اوریون، شکارچی غولپیکر و ماهر، داشت. اما این رابطه با نیرنگی که آپولو، از روی حسادت، ترتیب داد، به تراژدی ختم شد و اوریون کشته شد. در برخی دیگر از داستانها، گفته میشود که اوریون قصد داشت به آرتمیس تعرض کند و الهه برای دفاع از خود، عقربی عظیم را فرستاد که او را از پای درآورد.
پرستیده شدن الهه
آرتمیس همچنین به عنوان الهه ماه شناخته میشود. همانطور که آپولو در نقش خدای خورشید، جای هلیوس را گرفت، آرتمیس نیز به عنوان ایزدبانوی ماه، جایگاه سلنه را اشغال کرد. با این حال، در برخی روایات، آرتمیس، سلنه و هکاته، هر سه به عنوان ایزدبانوان ماه معرفی شدهاند که هر یک، نماد یکی از مراحل ماه هستند.
در یونان باستان، آرتمیس یکی از پرستششدهترین الههها بود و شهرهای متعددی به نام او وقف شده بودند. اما بدون شک، مشهورترین معبد او، معبد باشکوه آرتمیس در اِفِسوس بود. این معبد، یکی از عجایب هفتگانه دنیای باستان محسوب میشد.
در آسیای صغیر، آرتمیس به گونهای متفاوت پرستش میشد و به عنوان الهه باروری مورد احترام قرار میگرفت. در آنجا، او با پیکرهای چندسینه به تصویر کشیده میشد که نماد توانایی او در پرورش نسل بشر بود.
در روم باستان، این الهه با نام دیانا شناخته میشد و معبد اصلی او بر فراز کوه اَوِنتین قرار داشت. با گسترش امپراتوری روم، پرستش دیانا در سراسر اروپا گسترش یافت. برخی از روایتهای مربوط به افسانههای شاه آرتور، بانوی دریاچه را از نوادگان دیانا میدانند.
آرتمیس، ایزدبانویی دوگانه است؛ گاهی بخشنده و مهربان و گاهی بیرحم و انتقامجو. این ویژگیهای متضاد، او را به یکی از جذابترین شخصیتهای اساطیر یونانی تبدیل کرده است.
برای دسترسی به اپیزود های پادکست تحوت به این لینک مراجعه فرمایید.
برای خواندن سایر داستان ها از اساطیر یونان روی این لینک کلیک نمایید.